Terugblik op de Regio Zwolle Dag 2024: Samen bouwen richting 2050

Op donderdag 28 november 2024 vierden wij samen met onze partners, bestuurders en raden- en statenleden 15 jaar grensontkennende samenwerking tijdens de Regio Zwolle Dag in De Koningshof op Urk. Deze bijzondere dag stond niet alleen in het teken van onze successen, maar ook van de uitdagingen en kansen op weg naar 2050.

‍Terugblik op een inspirerende dag

‍Tijdens het programma stonden we stil bij wat we samen hebben bereikt. Onze regio heeft zich ontwikkeld tot een toonaangevende regio in Nederland, waarin samenwerking tussen overheden, ondernemers, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties centraal staat.

Peter Snijders, onze voorzitter en burgemeester van Zwolle, opende de dag met een krachtige boodschap: Regio Zwolle is meer dan een samenwerkingsverband; we zijn een strategische partner van het Rijk. Later inde middag werd dit door Minister-President Dick Schoof onderstreept door ons te prijzen als een voorbeeldregio die bewijst dat samenwerken werkt. Vanuit onze unieke positie als NOVEX-gebied, centrale ligging en langdurige samenwerking bieden wij oplossingen voor grote nationale vraagstukken zoals woningbouw, arbeidsmarktkrapte en klimaatadaptatie.

‍Hoogtepunten van de dag

‍De dag was gevuld met inspirerende keynotes, waaronder een toekomstvisie over 2050 waarin duurzaamheid, innovatie en economische groei centraal stonden. In interactieve sessies spraken wij met elkaar over thema’s zoals circulaire economie, de toekomst van werk, ondernemersdienstverlening en ruimtelijke ontwikkeling. Onze gezamenlijke ambitie om brede welvaart voor de regio te realiseren, stond hierbij voorop.

‍Samen op weg naar 2050

‍Onze blik is gericht op de toekomst. We zien uitdagingen in de verdeling van schaarse middelen, zoals ruimte, arbeidskrachten en grondstoffen. Maar juist door intensief samen te werken met publieke en private partners, blijven we een koploper. Onze gezamenlijke inspanningen zijn niet alleen gericht op vandaag, maar ook op de generaties van morgen.

Bekijk de foto’s hier: Regio Zwolle Dag Urk - 28 november 2024

Na het plenaire deel was er ruimte voor netwerken en het volgen van een break-out sessie.

Beleid vormgeven in veranderende landschappen - Josse de Voogd

Tijdens de break-out van Josse werd duidelijk hoe complex de huidige sociale en politieke dynamiek in Nederland is, met Regio Zwolle als voorbeeld. Hij noemde Regio Zwolle als het optimum voor brede welvaart, dankzij een sterke balans tussen sociaal sterk platteland en bruisende stedelijke gebieden. Tegelijk waarschuwde hij voor het vergeten van kansarmen in kansrijke gebieden: inclusie is essentieel om de brede welvaart te behouden. De klooftussen de wens van de kiezer – economisch links, cultureel rechts – en het aanbod van de politiek werd benoemd als serieus te nemen vraagstuk. Josse deed een oproep aan de politiek om beleid te maken dat echt aansluit bij de samenleving. Daarnaast wees hij op de kwetsbaarheid van de (lagere)middenklasse en het vooral het belang van aandacht voor laaggeletterdheid als basisvoorwaarde voor effectieve overheidscommunicatie en -handelen. Zijn boodschap luidde dat overheden verder moeten kijken dan de korte termijn en niet moet vastroesten in bestaande structuren om brede welvaart te blijven vasthouden.

‍De rol van Regio Deals - Friso de Vor en Bart Hoogeboom, Windesheim

Tijdens de break-out sessie over de regio deal werd uiteengezet wat de vorige Regio Deal heeft betekend voor brede welvaart en bestuur in de regio en hoe we de lessen uit de vorige deal kunnen meenemen naar de huidige.

Met de Regio Deal krijgt Regio Zwolle ruimte om haar eigen regionale opgaven te schetsen. Dit is een sterke verandering van Rijksbeleid waar voorheen meer vanuit Den Haag gestuurd werd. De Regio Deal heeft de dialoog tussen Rijk en Regio op gang geholpen.

De doelen van Regio Zwolle, ook met betrekking tot de Regio Deal, zijn vaak op opgaveniveau geformuleerd. Het zou goed zijn voor Regio Zwolle als er meer op tactisch niveau doelen geformuleerd zouden worden, zodat er een laag tussen outcome en output ontstaat.

‍Interbestuurlijk samenwerken - Christiaan van der Kaaij en Eva Kloet

Christiaan van der Kaaij en Eva Kloet van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) gaven een presentatie over Werken in Netwerken. De presentatie draaide om het verbinden van overheid, markt en gemeenschap, de samenwerking tussen verschillende partijen en de complexiteit van netwerken.

Met behulp van een aantal voorbeelden werden verschillende manieren van werken en het behalen van resultaten verkend.

Na de theorie was het tijd voor actie! In subgroepen koos iemand een casus en werd er met behulp van Playmobil poppetjes een netwerkopstelling gemaakt. Door vragen te stellen en samen te puzzelen, kwamen de deelnemers tot nieuwe inzichten en waardevolle bespreekpunten over hoe het netwerk in de specifieke casus eruitzag.

‍Ontwerpende aanpak in de IJssel-Vechtdelta - Beatrijs Koet en Barbara Kuipers

De maakbaarheid van ons watersysteem loopt tegen zijn grenzen. Doorgaan zoals we nu doen, met veelal technische oplossingen, is niet meer genoeg voor de problemen in de toekomst. Het college van Rijksadviseurs ging dit jaar in gesprek met vier regio’s, waaronder het gebied van de IJssel-Vechtdelta in Regio Zwolle. Dit heeft 10 waardevolle lessen opgeleverd, waarop Barbara en Beatrijs een toelichting opgaven. We spraken over de noodzaak om bij ruimtelijke ontwikkelingen meer vanuit het water- en bodemsysteem te denken en daarbij over grenzen heen te kijken. Een gezamenlijke kennisbasis en verantwoordelijkheidsgevoel in Regio Zwolle moet verder groeien, om ook tijdig samen de juiste, soms pijnlijke, keuzes te maken voor een toekomstbestendige regio. Het gesprek kwam goed op gang deze middag en daarmee werd verder gebouwd aan een basis om deze opgave regionaal aan te pakken.

Lees hier meer over de 10 lessen van het college van het Rijksadviseurs en de regiosessies in de IJssel-Vechtdelta.

‍Van Groei naar Bloei - Paul Schenderling

Paul schetst hoe economisch beleid kan bijdragen aan brede welvaart door drie stappen te behandelen: uitdagingen, een nieuwe manier van denken, en de rol van triple helix partners.

1. Uitdagingen

De uitdagingen voor brede welvaart zijn:

• Stagnerende arbeidsproductiviteit, wat de concurrentiepositie bedreigt.
• Ecologische grenzen aan groei, die economische groei beperken.
• Jevons paradox: technologische en sociale innovatie verminderen niet automatisch consumptie of grondstofgebruik.
• Sociale ongelijkheid: werkende armen profiteren historisch gezien onvoldoende van welvaartsstijging.

2. Nieuwe manier van denken

Het voorstel is een verschuiving van kwantitatieve groei naar kwalitatieve groei:

• Focus op de kwaliteit van arbeid, leven en leefomgeving: "Van groei naar bloei."
• Voorbeeld: Duurzamere kleding die langer meegaat verlaagt de productiedruk, wat leidt tot hogere prijzen maar lagere consumptie.
• Hervorming belastingstelsel: Verlaag belasting op arbeid en verhoog belasting op vervuilende consumptie. Dit voorkomt een hogere belastingdruk voor burgers.
• Dit model integreert sociale, technische, ecologische en economische vraagstukken en is uniek in Nederland.

3. Rol van triple helix partners

• Ondernemers: Investeer via incubators in duurzame businessmodellen. Dit helpt schaalbare innovaties te ontdekken.
• Overheid: Ontwikkel beleid voor selectieve groei, zoals via innovatieprogramma’s en subsidies, en stel voorwaarden aan overheidssteun (bijv. CO₂-budgetten).
• Onderwijs: Investeer in motivatie, vaardigheden (zoals techniek en ondernemerschap), en een leven lang ontwikkelen.

 Visie rondom ondernemersdienstverlening - Alfred Liefers en David Beij

De sessie richtte zich op hoe landelijke ondernemersdienstverlening georganiseerd kan worden, met specifieke aandacht voor MKB-dienstverlening. Er werd besproken hoe regio’s en gemeenten ondernemers kunnen ondersteunen in transities, met concrete voorbeelden uit Apeldoorn en Deventer. De gemiddelde levensduur van een onderneming vandaag de dag is 10 tot 15 jaar voordat er een mutatie plaatsvindt. In het verleden lag dit veel hoger. Dus in een kortere periode wordt er meer verwacht van ondernemers t.a.v. transities en veranderingen.

Daarnaast ging het over thema’s als brede welvaart, randvoorwaarden voor ondernemerschap en het belang van tweedelijnsdienstverlening.

Een belangrijke vraag was hoe ondernemers bewust gemaakt kunnen worden van wat ze moeten doen en hoe ze daarna zelfstandig verder kunnen, passend bij hun ondernemerschap. Het werd benadrukt dat dienstverlening simpeler moet, met minder versnippering en meer focus op het perspectief van de ondernemer.